Wie wandelt over het Speyside Way Whisky Trail, kan genieten van prachtige Schotse landschappen, gezellige dorpjes en traditionele maaltijden. Maar het is vrijwel onmogelijk om te praten over de Schotse regio Speyside, zonder daarbij in een adem te praten over whisky. De helft van alle single malt whisky van Schotland – en dat is nogal wat – wordt immers geproduceerd binnen dit gebied.

Wat is het Speyside Way Whisky Trail?

Nog nooit gehoord van het Speyside Way Whisky Trail? Deze meerdaagse wandelroute van 116 kilometer behoort tot de ‘Great Trails’ van Schotland. De tocht loopt dwars door Speyside en dus langs een groot aantal distilleerderijen. Vandaar dat het pad het ‘Whisky Trail’ wordt genoemd.

Geschiedenis van Speyside

De regio Speyside in de Schotse Hooglanden is vernoemd naar de rivier Spey. De vruchtbare vallei rond deze rivier is tegenwoordig het hart van de Schotse single malt whisky. Deze status heeft enerzijds te maken met de goede kwaliteit van het bronwater in dit gebied, maar ook met de afgelegen ligging. Toen de eerste whisky’s hier geproduceerd werden, was dit immers een illegale handel.

In 1822 maakte koning George IV een uitstapje naar Speyside, waar hij een van deze illegale whisky’s te proeven kreeg. Hij ontwikkelde meteen een liefde voor de whisky uit de Hooglanden, waardoor de hoge kwaliteit van deze whisky’s plotseling erkend werd. Vanaf zijn bezoek werden er geleidelijk aan steeds meer vergunningen verleend voor distilleerderijen, waardoor de Schotse single malt whisky uit Speyside in een klap op de kaart kwam te staan.

Tegenwoordig zijn de distilleerderijen uit Speyside wereldwijd bekend. Een aantal van de beroemdste Schotse whisky-merken wordt in dit gebied geproduceerd, maar ook een groot aantal minder bekende distilleerderijen zijn in Speyside te bezoeken.

Speyside Way Whisky Trail

Het Speyside Way Whisky Trail loopt van het plaatsje Buckie aan de kust van de Moray Firth tot aan het zuidelijker gelegen gebergte en nationaal park Cairngorms. Het eerste deel van deze route werd geopend in 1981. Daarna werd het steeds verder uitgebreid om langs meer verschillende distilleerderijen te komen.

De route is voor het grootste deel over vlak terrein. Soms volgt het oude spoorlijnen die niet meer in gebruik zijn; andere delen voeren over oude militaire wegen en paden door het bos. De route staat op de lijst van 29 ‘Great Trails’, een reeks van bekende afstandswandelingen, van Schotland. Daarnaast is het een van de vier officiële lange afstandroutes in Schotland (samen met de West Highland Way, de Great Glen Way en de Southern Upland Way).

De Speyside Way Whisky Trail is een duidelijk bewegwijzerde route. De wegwijzers bevatten de afbeelding van een distel in een zeshoek, het logo van de Speyside Way. Jaarlijks wordt de route door zo’n 50.000 mensen bewandeld – ongeveer 3.000 van hen lopen de volledige route. Sommige delen van de route zijn bovendien bereikbaar voor fietsers.

Geen fan van whisky?

Wie niet zo houdt van whisky, kan nog steeds deze route wandelen. Het bezoeken van de distilleerderijen is uiteraard een optie, geen obligatie. Naast de whisky-gerelateerde bezienswaardigheden, loopt het pad langs verschillende bijzondere plekken om te bewonderen.

Bezoek bijvoorbeeld het Schotse kasteel Ballindalloch, geniet van een wandeling door het bos en leer over de oude spoorwegen – soms onderdeel van het pad – die nu tot het nationaal erfgoed van Schotland behoren.

8 Beroemde distilleerderijen langs het pad

Er zijn zo’n vijftig distilleerderijen in Speyside, waaronder een aantal van de bekendste merken van Schotland. Neem bijvoorbeeld deze 8 beroemde distilleerderijen langs het Speyside Way Whisky Trail:

1. The Macallan

Misschien wel de grootste trots van deze distilleerderij zijn de eikenhouten vaten waarin de whisky rijpt. Deze worden speciaal gekozen en gemaakt voor elke soort whisky die The Macallan produceert. De distilleerderij heeft een uitgebreid bezoekerscentrum, waar gidsen rondleidingen aanbieden en vertellen over de geschiedenis van The Macallan – een van de eerste vergunning houdende distilleerderijen in Schotland – en de whisky’s die hier gemaakt worden.

2. Glenfiddich

Deze wereldberoemde distilleerderij werd opgericht in 1886 door William Grant, de whiskyfabrikant die ook achter Kininvie en Balvenie zit. Glenfiddich is niet alleen ’s werelds meest verkochte single malt whisky. Het merk heeft ook nog eens de meeste internationale prijzen gewonnen van alle Schotse single malt whisky’s.

Het eeuwenoude familiebedrijf heeft, naast de standaard whisky’s in het assortiment, ook een aantal zeer exclusieve whisky’s op de markt gebracht. Bijvoorbeeld een 64 jaar gerijpte whisky in 2001, waarvan slechts 61 flessen gemaakt werden.

3. Aberlour

Van alle distilleerderijen langs het Speyside Way Whisky Trail is dit misschien wel de sfeervolste. De Aberlour distilleerderij biedt bezoekers een warm welkom en een leerzame rondleiding – uiteraard in combinatie met een proeverij. Zowel van buiten als van binnen heeft deze plek een traditioneel en uitnodigend karakter. Met name de ruimte voor proeverijen is met smaak ingericht, waardoor je hier het liefst gewoon zou blijven zitten.

4. Glen Grant

Als een van de eerste distilleerderijen in de Schotse Hooglanden met een vergunning om whisky te produceren, heeft Glen Grant een fascinerende geschiedenis. Opgericht in 1840, speelde de distilleerderij een grote rol in de aanleg van een van de eerste spoorlijnen in Schotland. Innovatie bleef ook in de twintigste eeuw een belangrijke rol spelen bij Glen Grant. In 1900 werd het de eerste distilleerderij die elektrisch licht had. De eigenaar op dat moment, James Grant, was de eerste persoon in de Schotse Hooglanden die in het bezit was van een auto.

5. Cragganmore

De Cragganmore distilleerderij is gelegen in een prachtige vallei aan de rivier Spey. De bijzondere vorm van de distilleerketels is een belangrijk kenmerk van Cragganmore. De ketels hebben een platte bovenkant en een relatief korte nek. De whisky die in deze ketels gedistilleerd wordt, staat bekend als een van de meest complexe en karakteristieke whisky’s langs het Speyside Way Whisky Trail.

6. Chivas Regal

De broers James en John Chivas kwamen uit het Schotse platteland, maar verhuisden naar Aberdeen en begonnen daar in 1801 hun eigen winkel met luxe-producten. Rond 1850 produceerden zij hun eerste whisky blend. Chivas Regal kwam pas in de vroege twintigste eeuw op de markt, gemaakt door de opvolgers van de broers. Chivas Regal werd de eerste luxe whisky en werd razend populair in New York. Tegenwoordig zijn er verschillende soorten Chivas Regal.

De beroemde whisky wordt sinds 1950 geproduceerd in de oudste nog werkende distilleerderij in de Schotse Hooglanden. De Strathisla distilleerderij dateert uit 1786 en is alleen daarom al een bezoek waard.

7. The Glenlivet

Met een afgelegen maar idyllische ligging, is een bezoek aan de The Glenlivet distilleerderij absoluut de moeite waard. Naar verluid was The Glenlivet een geliefde whisky van Charles Dickens. Deze schreef in 1852 een brief aan een vriend waarin hij de single malt whisky aanprees.

Ook buiten de Britse Eilanden doet The Glenlivet het goed. Dit merk is goed voor ongeveer de helft van alle verkochte Schotse malt whisky in de Verenigde Staten. Wie de distilleerderij een bezoek brengt, wordt getrakteerd op verhalen over een fascinerende geschiedenis van smokkelaars – en, wie dat wil, op een proeverij!

8. Cardhu

Ook de distilleerderij heeft een geschiedenis van smokkelaars, hoewel het bedrijf al in 1824 een vergunning kreeg. Maar er zijn nog meer bijzonderheden in de geschiedenis van Cardhu. Het was de eerste distilleerderij die door een vrouw, Helen Cumming, werd opgericht. In 1872 werd het door een andere vrouwelijke pionier overgenomen: schoondochter Elizabeth Cummings.

De whisky’s die Cardhu maakt, hebben verschillende internationale prijzen gewonnen. Ze staan bekend om de zoete, rijke smaken en een voortreffelijke zachtheid.